علل احتمالی سرگیجه صبحگاهی
علل احتمالی سرگیجه صبحگاهی
داشتن سرگیجه گهگاه در هنگام بیدار شدن از خواب معمولا نگران‌کننده نیست. علل احتمالی سرگیجه صبحگاهی عبارتند از کم‌آبی بدن، عفونت‌های گوش، فشار خون پایین و عوارض جانبی برخی داروها.
اکثر افراد گاهی اوقات دچار سرگیجه می‌شوند. با توجه به موسسه ملی ناشنوایان و سایر اختلالات ارتباطی، در سال ۲۰۰۸ حدود ۱۵ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده به سرگیجه یا یک مشکل تعادلی دچار شدند.
سرگیجه صبحگاهی
سرگیجه به طرق مختلفی ظاهر می‌شود اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس ضعف یا سبکی سر
- احساس عدم تعادل یا سردرگمی
- احساس چرخیدن
سرگیجه اغلب مدت کوتاهی طول می‌کشد و ممکن است همیشه علت مشخصی نداشته باشد. با این حال داشتن سرگیجه مداوم در هنگام بیدار شدن از خواب می‌تواند علامت یک بیماری زمینه‌ای باشد.
این مقاله در مورد علل احتمالی سرگیجه صبحگاهی، نکاتی برای پیشگیری از آن و زمان مراجعه به پزشک صحبت می‌کند.
کم‌آبی بدن
افرادی که در طول شب به کم‌آبی بدن دچار می‌شوند، ممکن است گاهی اوقات با سرگیجه از خواب برخیزند. سایر علائم کم‌آبی بدن عبارتند از:
- احساس تشنگی
- خستگی
- سردرد
- خشک شدن دهان و لب‌ها
دلایل کم‌آبی بدن در هنگام بیدار شدن از خواب عبارتند از:
- ننوشیدن مایعات کافی در طول روز
- خوابیدن در یک محیط گرم
- مصرف الکل بیش‌ازحد
- بیماری‌هایی که باعث استفراغ و اسهال می‌شوند
- مصرف داروهایی که باعث می‌شوند فرد بیشتر ادرار کند
- مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های کافئین دار که باعث می‌شوند شخص بیشتر ادرار کند
فشار خون پایین
هنگامی که یک فرد از وضعیت درازکش یا نشسته به حالت ایستاده درمی‌آید – مثلا در هنگام بلند شدن از تخت در صبح – ممکن است فشار خونش به‌طور ناگهانی افت کند. این افت ناگهانی در فشار خون، هیپوتانسیون ارتواستاتیک یا وضعیتی نامیده می‌شود.
علائم هیپوتانسیون وضعیتی عبارتند از:
- سرگیجه
- احساس سبکی سر
- تاری دید
- ضعف
- افتادن (سقوط)
گاهی اوقات فشار خون پایین می‌تواند نشانه بیماری دیگری مانند بیماری پارکینسون یا بیماری آدیسون باشد. استراحت مطلق طولانی‌مدت و برخی داروها مانند مسدودکننده‌های بتا نیز می‌توانند باعث فشار خون پایین شوند.
برای افرادی که هیپوتانسیون وضعیتی دارند، ایستادن یا پایین آمدن از تخت به‌آرامی و به‌تدریج می‌تواند به پیشگیری از سرگیجه یا ضعف کمک کند. پوشیدن جوراب‌های فشرده‌سازی در طول روز نیز ممکن است برای برخی از افراد مفید باشد.
اگر مصرف یک دارو باعث پایین آمدن فشار خون می‌شود، ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر داده یا داروی دیگری را پیشنهاد کند. درمان هرگونه بیماری زمینه‌ای نیز می‌تواند به پیشگیری از علائم فشار خون پایین کمک کند.
سرگیجه صبحگاهی
قند خون پایین
سرگیجه در اول صبح می‌تواند نشانه قند خون پایین یا هیپوگلیسمی نیز باشد. قند خون پایین در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر از افراد دیگر است – خصوصا در آنهایی که انسولین مصرف می‌کنند.
دلایل قند خون پایین در افراد مبتلا به دیابت عبارتند از:
- مصرف بیش‌ازحد انسولین یا سایر داروهای دیابت
- حذف وعده‌های غذایی یا غذا خوردن بسیار کم
- فعالیت فیزیکی شدید
- مصرف الکل بیش‌ازحد
علائم قند خون پایین عبارتند از:
- تکان یا لرزش
- سردرد
- خستگی
- تاری دید
- اِشکال در تمرکز یا گیجی
- تعریق بیش‌ازحد
با این حال هر کسی می‌تواند به قند خون پایین دچار شود و ممکن است همیشه علت مشخصی برای این مسئله وجود نداشته باشد. افرادی که علائم قند خون پایین دارند، باید به پزشک مراجعه کنند.
لابیرنتیت (آماس گوش درونی)
لابیرنتیت عبارت است از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی در گوش درونی که می‌تواند به سرگیجه منجر شود. این عفونت باعث التهاب ساختارهای ظریف گوش درونی یا لابیرنت می‌شود که نقش مهمی در حفظ تعادل فرد ایفا می‌کند. لابیرنتیت گاهی اوقات بلند شدن یا راست ایستادن را برای فرد دشوار می‌سازد؛ خصوصا در هنگام خارج شدن از تخت.
سایر علائم لابیرنتیت عبارتند از:
- درد گوش
- سردرد
- صدای وزوز یا زنگ زدن در گوش
- تاری دید یا دوبینی
- تهوع یا استفراغ
لابیرنتیت، بیشتر به علت یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود و اغلب اوقات پس از یک سرماخوردگی یا آنفولانزا اتفاق می‌افتد. درمان آن معمولا شامل استراحت و نوشیدن مقدار زیادی مایعات است.
برای افرادی که علائم شدیدتری دارند، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش سرگیجه و حالت تهوع توصیه کند. اگر علت یک عفونت باکتریایی باشد، به احتمال زیاد یک آنتی‌بیوتیک نیز تجویز خواهد شد.
داروها
بعضی داروها می‌توانند باعث بروز سرگیجه در فرد شوند که این سرگیجه جزء عوارض جانبی‌شان است. این داروها عبارتند از برخی:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- دیورتیک‌ها
- داروهای ضددرد بر پایه اپیویید (مخدرها)
- داروهای ضدصرع
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ضد‌روان‌پریشی
- داروهای ضدرتروویروسی
اگر فردی حدس می‌زند که دارویی مصرفی‌اش مسبب سرگیجه صبحگاهی اوست، باید با پزشک مشورت کند. پزشک در این موارد دوز مصرف را تغییر داده یا یک درمان دیگر را توصیه می‌کند.
آپنه انسدادی خواب
آپنه انسدادی خواب (OSA) یک اختلال خواب است که گاهی اوقات می تواند باعث سرگیجه صبحگاهی شود.OSA هنگامی اتفاق می‌افتد که تنفس فرد در طول خواب به‌طور مکرر قطع یا مسدود شود. این وقفه‌های تنفسی، خواب را مختل می‌کنند و می‌توانند بر سطوح اکسیژن در خون تاثیر بگذارند.
سایر علائم OSA عبارتند از:
- خروپف بلند و نفس‌نفس زدن در حین خواب
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در طول شب
- خشکی دهان و سردرد در صبح
- اِشکال در تمرکز و حافظه
- خستگی بیش‌ازحد در طول روز
OSA در درازمدت می‌تواند خطر ابتلا به چند بیماری مزمن مانند مشکلات قلبی، دیابت و آسم را افزایش دهد.
افرادی که علائم OSA را تجربه می‌کنند، باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه نمایند. گزینه‌های درمانی برحسب علت زمینه‌ای OSA می توانند شامل ایجاد تغییرات در سبک زندگی، استفاده از دستگاه تنفسی در شب و جراحی باشد.
