بیماری هیدروسفالی چیست

چـقـدر مفـید بـود ؟

هیدروسفالی که به عنوان آب آوردن مغز نیز شناخته می شود یک اختلال در مغز بویژه در کودکان است. در هیدروسفالی مایع مغزی نخاعی نمی تواند در مغز براحتی جریان پیدا کند.

این مایع باعث تغذیه و کمک به شناور بودن مغز (و حتی کاهش وزن آن) می کند. در صورت جریان نیافتن این مایع، به مغز فشار وارد می شود.

در نتیجه سر کودک بزرگ شده و بافت مغز به شدت تحت آسیب قرار خواهد گرفت. معمول ترین درمان برای این اختلال شانت گذاری است.

هیدروسفالی (آب آوردن مغز) چیست؟

هیدروسفالی (به انگلیسی: Hydrocephalus) اختلالی است که با تشکیل مایعات در جمجمه ایجاد می شود و باعث تورم مغز می شود. این اسم به معنای “آب آوردن مغز” است.

آسیب مغزی می تواند در نتیجه تولید مایعات رخ دهد. این آسیب می تواند به اختلالات رشدی ، جسمی و ذهنی منجر شود. برای جلوگیری از عوارض جدی حتما به درمان نیاز دارد.

هیدروسفالی به طور عمده در کودکان و بزرگسالان بالای ۶۰ سال رخ می دهد ، اما بزرگسالان جوان تر نیز می توانند به آن دچار شوند.

انستیتوی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS) تخمین می زند که از هر ۱۰۰۰ کودک ۱ تا ۲ با هیدروسفالی متولد می شوند.

بیماری هیدروسفالی

چه عواملی باعث ایجاد هیدروسفالی می شود؟

مایع مغزی نخاعی (CSF) در شرایط عادی از طریق مغز و نخاع شما جریان می یابد. تحت شرایط خاص ، مقدار CSF در مغز شما افزایش می یابد.

مقدار مایع مغزی-نخاعی زمانی افزایش می یابد که:

انسدادی ایجاد می شود که مانع از جریان طبیعی مایع مغزی-نخاعی می شود
توانایی عروق خونی در جذب آن مایع کاهش می یابد
مغز شما مقدار بیشتری از آن را تولید می کند

بیش از حد بودن این مایع باعث می شود که مغز شما را تحت فشار زیادی قرار دهد. این فشار می تواند باعث تورم مغز شود ، که می تواند به بافت مغز شما آسیب برساند.

علل زیربنایی

در بعضی موارد ، هیدروسفالی قبل از به دنیا آمدن نوزاد شروع می شود. این مشکلات می تواند ناشی از:

نقص هنگام تولد که ستون فقرات بسته نمی شود
ناهنجاری ژنتیکی
عفونت های خاصی که در دوران بارداری رخ می دهد ، مانند سرخچه

این بیماری همچنین ممکن است در نوزادان ، کودکان نوپا و کودکان بزرگتر به دلیل:

عفونت سیستم عصبی مرکزی مانند مننژیت به ویژه در نوزادان
خونریزی در مغز در حین یا اندکی پس از زایمان ، به خصوص در نوزادانی که زودرس متولد می شوند
جراحاتی که قبل ، حین یا بعد از زایمان رخ می دهد
ضربه مغزی
تومورهای سیستم عصبی مرکزی
بیماری هیدروسفالی

هیدروسفالی فشار عادی

هنگامی که هیدروسفالی در بزرگسالان رخ می دهد ، سطح مایع مغزی-نخاعی بالا می رود اما میزان فشار مغز معمولاً طبیعی است. این مشکل هنوز باعث تورم مغز می شود و می تواند منجر به اختلال در عملکرد شود.

در بزرگسالان ، این حالت معمولاً از شرایطی ناشی می شود که مانع از جاری شدن CSF می شود. اما در برخی موارد علت مشخصی وجود ندارد.

اگر یکی از موارد زیر را تجربه کرده باشید ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید:

عفونت های مرتبط با مغز مانند مننژیت
جراحت سر
خونریزی از رگ خونی در مغز شما
جراحی مغز

حرکت مایع مغزی نخاعی چگونه است؟

مغز حاوی حفره هایی به نام بطن است. مایع مغزی نخاعی در بطن ها ساخته می شود، سپس کانال ها آن را به پایی سرازیر می کند ، سپس در نزدیکی قاعده جمجمه به سطح مغز و نخاع می رود. درست زیر قسمت بالای جمجمه جذب می شود.

اگر در طول هر قسمت از این جریان، چیزی مانع از حرکت مایع مغزی نخاعی شود ، مایع در پشت انسداد جمع می شود. بطن ها با مایع بزرگ می شوند و فشار در داخل جمجمه (فشار داخل جمجمه) افزایش می یابد.

در نتیجه ی این افزایش فشار نیز بافت و سلول های مغز آسیب می بینند.

شناخت علائم بالقوه هیدروسفالی

هیدروسفالی می تواند آسیب دائمی در مغز ایجاد کند ، بنابراین مهم است که علائم این بیماری را تشخیص داده و به دنبال مراقبت پزشکی باشید. این بیماری در کودکان شایع تر است ، اما می تواند در هر سنی افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

۱) علائم هیدروسفالی در نوزادان

علائم اولیه هیدروسفالی در نوزادان شامل موارد زیر است:

ملاج شکاف دار ، که نقطه نرم روی سطح جمجمه است
افزایش سریع در دور سر
چشم هایی که به سمت پایین ثابت هستند
تشنج
گریه شدید
استفراغ
خواب آلودگی بیش از حد
تغذیه ضعیف
فشار و قدرت عضلانی کم

۲) کودکان نو پا و بزرگترها

علائم یا نشانه هایی که بر کودکان نو پا و کودکان بزرگتر تأثیر می گذارد عبارتند از:

گریه های کوتاه و جیغ مانند
تغییر شخصیت
تغییرات در ساختار صورت
چشم های متقاطع
سردرد
اسپاسم عضلانی
تاخیر رشدی
مشکل در خوردن و بلع
خواب آلودگی شدید
تحریک پذیری
از دست دادن هماهنگی
از دست دادن کنترل مثانه
اندازه سر بزرگتر از معمول
مشکل در بیدار ماندن یا بیدار شدن از خواب
استفراغ یا حالت تهوع
تشنج
مشکلات تمرکز

افزایش فشار مایع مغزی-نخاعی روی اعصاب چشمی می تواند منجر به اختلال در بینایی شود. اختلالات حرکتی چشم می تواند شامل موارد زیر باشد:

استرابیسموس: اختلالی که در آن چشم مستقیم نیست. اگر بیمار دارای شانت به طور ناگهانی دچار چپ شدن چشم شود، ممکن است نتیجه ی عوارض شنت باشد.
فلج های خیره شدن: ویژگی مشترک هیدروسفالی است که در آن بیمار نمی تواند چشمان خود را در جهت رو به بالا حرکت دهد.
نیاستاگموس: حرکت سریع غیر طبیعی در چشم ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود.