آموزش کاشت زعفران

آموزش کاشت زعفران

 

کاشت زعفران در ایران به سه هزار سال پیش برمی‌گردد و تاریخچه زعفران به ما می‌گوید که از دوران ماد ها در ایران زعفران کشت می‌شده است.

ما در این مقاله به بررسی صفر تا صد کشت زعفران پرداخته ایم و سعی میکنیم بسیاری از باور های غلط شما را درباره زعفران تغییر دهیم.

بزارید در ابتدا برایتان یک داستان از موقع کشت زعفران در منطقه خودمان تعریف کنم.
اولین روزی(حدودا ۱۰ سال پیش) که ما تصمیم به کشت زعفران گرفتیم هیچ منبعی و فرد آشنا به کشت زعفران در منطقه خودمان یعنی همدان پیدا نکردیم. زعفرانی که خاستگاه اصلی و اولیه آن ایالت ماد و همدان است آیا امکان دارد کسی در این باره اطلاعات درست و کاملی نداشته باشد؟

با یک فردی آشنا شدیم که تامین کننده پیاز زعفران بود. مقداری پیاز زعفران خریداری کردیم، پس از کشت متوجه شدیم بدترین نوع پیاز را به ما فروخته اند. با این وجود موقع برداشت زعفران رسید. مطمئن شدیم که زعفران سازگار با منطقه خودمان است. سال بعد به ۱۶۰۰ کیلومتر دورتر از همدان سفر کردیم و با پیاز زعفران مرغوب به منطقه خودمان برگشتیم.

همین باعث شد تمامی تجربیات خود را در قالب این مقاله به شما آموزش دهیم.

و اما برگردیم به آموزش کاشت زعفران…

آب و هوای لازم برای رشد زعفران

زعفران یک گیاه نیمه گرمسیری می باشد و در مقابل گرما و سرما مقاومت خیلی خوبی از خود نشان می دهد. زعفران در مناطقی که دارای زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک دارد می توان کشت کرد.

زعفران در بیشتر مناطق کشور رشد خوبی میتواند داشته باشد اما کیفیت زعفران در این مناطق یکسان نیست مثلا زعفران منطقه همدان و غرب کشور کیفیت بالاتری نسبت به مناطق دیگر دارند.

چرخه رشد زعفران از اوایل مهرماه شروع می شود و تا اوایل اردیبهشت ماه ادامه دارد و در اردیبهشت ماه به خواب بهاری و تابستانی می‌رود. در دوره خواب به هیچ عنوان نباید آبیاری نمود چون باعث شکستن خواب زعفران می گردد و چرخه طبیعی زعفران مختل می‌شود.

دمای لازم برای کشت زعفران

به طور متوسط زعفران در مناطقی که حداکثر دمای ۳۵ الی ۴۰ درجه سانتیگراد و ارتفاع بین ۱۳۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا و زمستان متوسط با تجربه چند بار ( ۳ الی ۵ بار ) یخ زدگی و دمای حداقل -۵۰ درجه، عملکرد خوبی را به جا می گذارد.

تکنیک های مختلفی در کاشت زعفران وجود دارد که بسته به منطقه و موقعیت جغرافیایی از روش‌های مختلفی استفاده می شود که در ۸ گام توضیح داده‌ایم :

گام ۱- تهیه آماده و سازی زمین

بهترین خاک برای کشت زعفران خاک لومی شنی می باشد، این خاک مستعد ترین محیط کشت برای زعفران را ایجاد می‌کند چون محیط خوبی را برای زعفران مهیا می کند و هم میزان رطوبت قابل دسترس برای پیاز زعفران را تامین می‌کند، پس زمین باید ترکیبی از شن و رس باشد تا در مدت ۵ تا ۷ سالی که پیازچه در داخل خاک می باشد علاوه بر تامین مواد غذایی در شرایط خاص منطقه نیز مقاومت نماید، ph خاک باید بین ۷ الی ۷٫۵ باشد، زمین های شور مناسب کشت زعفران می باشد.

 

بهترین زمان برای شخم زمین

بهترین زمان برای شخم زمین اواخر پاییز یا اول زمستان می باشد و اگر شرایط مهیا نبود می توان در خرداد ماه اقدام به این کار کرد خاک را باید تا عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری شخم زده و در مرحله بعد کود گاوی پوسیده شده را به میزان ۴ تن به همراه ۲۰ کیلو گرم فسفات آمونیوم در هر هزار متر پخش نموده و اقدام به مخلوط نمودن کود با خاک توسط دستگاه کلتبواتور می نمایند،  بعد از این مرحله باید خاک را کاملا مسطح نموده و پستی و بلندی های خاک را رفع نماییم به طوری که موقع کاشت زعفران شاهد ظاهری نامطلوب نباشیم.

 

گام ۲- تهیه پیاز زعفران

در این مرحله باید به دنبال پیاز زعفران مرغوب جهت انتقال به خاک باشیم، پیاز باید سالم و به دور از هر نوع آلودگی کنه و قارچ باشد بهترین زمان برای تهیه پیاز از اوایل تیرماه تا اواخر شهریور ماه می باشد. باید حساسیت زیادی در انتخاب پیاز داشته باشیم چون مهمترین و اساسی ترین مسئله در کشت زعفران انتخاب پیازچه سال می باشد.

بعد از تهیه پیاز باید هرچه سریعتر اقدام به کشت آن نماییم زیرا پیازچه وقتی که در هوای آزاد قرار دارد در معرض انواع آفت و بیماری ها می باشد و دلیل دوم اینکه در صورت جمع کردن توده ای پیاز در یکجا باعث افزایش دمای پیازچه ها شده و این شرایط منجر می‌شود که قوه نامیه پیازچه به شدت پایین بیاید و شرایط برای انواع بیماری ها افزایش یابد، هرچقدر فاصله بین آوردن پیازچه ها تا کاشت آنها کمتر باشد بهتر است.

گام ۳- ضدعفونی نمودن پیاز زعفران

در کشت زعفران قبل از انتقال و کاشت پیازچه باید حتماً پیازچه ها را ضدعفونی نمود، این کار را می توان توسط یک مخزن ۱۰۰ الی ۲۰۰ لیتری انجام داد. باید در این مرحله اقدام به تهیه قارچ کش کاربندازیم و کنه کش پروپارژیت نماییم، در داخل مخزن بسته به حجم مخزن از قارچ کش کاربندازیم به میزان دو در هزار و سم کنه کش پروپارژیت به میزان یک و نیم در هزار مایع ضدعفونی کننده را آماده می نماییم در این مرحله باید پیازچه ها را در حجم ۵ الی ۱۰ کیلوگرمی داخل یک ظرف قرار داده و در داخل مخزن به مدت ۳۰ الی ۶۰ ثانیه فرو برده بعد اقدام به کشت پیاز چه ها می نماییم.

گام ۴- عملیات کاشت زعفران

وقتی که زمین را آماده کردیم و اقدام به تهیه پیازچه و ضدعفونی آن نمودیم، باید به خاک انتقال بدهیم. پیازچه زعفران را می توان از موقع خزان بوته کشت نمود.

بهترین زمان کاشت زعفران

بهترین زمان کشت زعفران خرداد ماه و اوایل شهریور ماه می باشد. بهتر است از کاشت پیازچه در اواخر تیر و اوایل مرداد خودداری نمود زیرا در این موقع از سال هوا و زمین بسیار گرم می باشد و احتمال اینکه رطوبت پیازچه موقع جابجایی از بین رود و پیازچه صدمه ببیند بالا می باشد.

روش های کاشت زعفران

از روش های مختلف برای کشت زعفران استفاده میشود:

• کشت کپی و چاله ای
• کشت نواری

 کشت کپه ای زعفران

در این روش توسط بیل اقدام به حفر چاله به عمق و عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر می نماییم در این مرحله یک نفر به تعداد ۳ تا ۱۵ عدد پیازچه در داخل هر چاله قرار داده و سر پیازچه ها را رو به بالا  قرار می دهیم و نفر بعدی اقدام به پوشاندن پیازچه ها توسط بیل می نماید و سطح زمین را مسطح می‌کند، فاصله هر چاله با چاله بعدی بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر در یک ردیف  و با ردیف کناری ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر را در نظر میگیرند.

 کشت نواری زعفران

این روش به دو صورت انجام میگیرد :

1. کشت نواری معمولی با تراکم کم ۳ تا ۴ تن در هکتار
2. کشت آرمانی با تراکم ۸ تا ۱۰ تن در هکتار

کشت نواری معمولی با تراکم ۳ تا ۴ تن در هکتار

 

در این روش اقدام به حفر زمین به صورت شیاری توسط بیل یا تراکتور به عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر می نماییم، چند نفر شروع به چیدن پیازچه ها با فاصله هر پیازچه از هم ۸ تا ۱۰ سانتیمتر می نمایند، سر پیازچه ها باید مرتب و به سمت بالا چیده شود، در مرحله بعد با بیل یا تراکتور اقدام به حفر شیار بعدی می‌نماییم و خاک شیار جدید را به روی شیاری که پیازچه زعفران داخل آن چیده شده انتقال میدهیم، فاصله هر شیار با شیار کناری ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر می باشد متوسط برداشت در این روش از سال سوم به بعد ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم در هر هکتار می باشد.

 

کشت آرمانی زعفران

این روش دقیقا مشابه کشت نواری معمولی با تراکم ۳ تا ۴ تن در هکتار می باشد با این تفاوت که فاصله پیازچه ها با پیازچه کناری ۴ تا ۵ سانتی متر و فاصله هر شیار با شیار کناری ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر می باشد، در این روش تراکم پیازچه در واحد سطح ۸ تا ۱۰ تن در هکتار می باشد متوسط برداشت زعفران در این روش از سال سوم به بعد ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم در هکتار می باشد.

گام ۵- آبیاری زعفران

پس از کاشت پیازچه ها که نهایتاً تا اواخر شهریور ماه طول می کشد از پانزدهم مهرماه هر سال اقدام به آبیاری می کنیم، در موقعیت های جغرافیایی مختلف بسته به شرایط آب و هوایی از اواسط مهر ماه تا اواسط آبان ماه اقدام به آبیاری زعفران می‌کنند.

گل دادن زعفران تا حدود زیادی تابع آبیاری اولیه می‌باشد در این خصوص برای اینکه در برداشت زعفران به مشکل بر نخوریم زمین را به قطعات مختلف تقسیم بندی می کنیم و با فاصله چند روز از هم هر قطعه را آبیاری می کنیم تا بدین صورت در دوران اوج گلدهی قطعات با یکدیگر همزمان نباشد.

قبل از گلدهی یک آبیاری عمیق و بعد از گاورو شدن زمین اقدام به سله شکنی می کنند.  بعد از برداشت زعفران به طور کامل بسته به شرایط آب و هوایی و بارندگی منطقه اقدام به آبیاری دوم در آذر ماه و آبیاری سوم در اواسط دی ماه می کنند، در مناطقی که بارندگی در پاییز و زمستان مطلوب باشد آبیاری سوم نیاز نیست انجام شود.

گام ۶- سله شکنی مزرعه زعفران

بعد از آبیاری اول و  قبل از گلدهی مزرعه باید زمین را سله شکنی کرد، به طوری که پیازچه ها صدمه نبینند بهترین وسیله برای سله شکنی کج بیل، بیل شیاردار، گاوآهن ایرانی و یا کولتیواتور با تیغه های افقی می باشد. این کار  باعث می شود که گلها به آسانی از خاک خارج شوند و کود حیوانی با خاک مخلوط شود و علفهای هرز را که تازه روییده اند از بین بروند.

گام ۷- مبارزه با  علف های هرز

علف های هرز از طریق رقابت کردن با گیاه زعفران از نظر آب مواد غذایی و نور خورشید سبب کاهش محصول می شوند، علاوه بر این ممکن است در مراحل کاشت و برداشت زعفران مزاحمت هایی ایجاد کنند و میزبان تعداد زیادی از بیماریها و آفات و نماتدها باشد، در مزارع زعفران بعد از آبیاری دوم( که بعد از برداشت گل زعفرانصورت می‌گیرد) وجین انجام می‌شود.

وجین کردن باعث از بین رفتن علفهای هرز مزرعه می شود تا حد امکان نباید از سموم علف کش جهت از بین بردن علفهای هرز استفاده نمود چون علف کش ها بر روی پیازچه زعفران اثرات منفی بر جای می‌گذارند.

گام ۸- مبارزه با آفات زعفران

مهمترین آفت زعفران کنه و موش صحرایی می باشد. جهت شناسایی آفات و اینکه متوجه شویم که آیا پیازچه ها سالم هستند باید به طور متناوب اقدام به بازدید زمین و پیازچه ها نمائیم.

متوسط باید ماهی ۳ بار یا هر ۱۰ روز یکبار اقدام به حفر شیارها یا چاله در نقاط مختلف مزرعه نموده و پیازچه ها را بررسی نماییم تا از سالم بودن و آلوده نبودن پیازچه ها مطمئن شویم.

جهت مقابله با کنه از کود گرانوله گوگرد استفاده می کنیم. گوگرد هم خاک را اسیدی تر می کند و هم باعث از بین رفتن بسیاری از افات از جمله کنه می شود. برای بهره مندی از فواید گوگرد باید قبل از آبیاری اول گوگرد را به میزان ۳۰ کیلوگرم در هر هزار متر پخش کرده و با خاک مخلوط کنیم، سپس اقدام به آبیاری کنیم.

جهت مقابله با موش های صحرایی اقدام به استفاده از تله موش، سموم موش کش و گاز متان می‌کنیم.

بهترین و سریعترین عمل در از بین بردن موش های صحرایی تزریق گاز متان ( کپسول گاز خانگی )  به لانه موش می باشد،  بدین صورت که تمامی سوراخ های ورودی و خروجی لانه را به غیر از یک سوراخ گرفته و با شلنگ گاز اقدام به تزریق گاز به داخل لانه می کنیم این روش در ۹۰ درصد مواقع نتیجه عالی از خود نشان داده است.