نحوه محاسبه دیه

مبحث نحوه محاسبه دیه کار بسیار تخصصی و دقیقی است که حتما باید توسط کارشناسان این رشته، پزشکی قانونی و مراجع قضایی انجام شود.

اما در اینجا با برخی از روش‌ها و نحوه محاسبه دیه و انواع جراحات به صورت کلی آشنا می‌شویم.

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در دیه جرح به آن توجه نمود این است که ماه حرام فقط در موارد فوت ملاک محاسبه دیه است، و دیه جرح و شکستگی بر اساس دیه ماه عادی محاسبه می‌گردد.

انواع جراحت و نحوه محاسبه دیه جرح
جراحت انواع مختلفی دارد و هر یک از این جراحات از یک خراشیدگی سطحی گرفته تا بریدگی‌های بسیار عمیق دیه متفاوتی دارند.

مهم‌ترین نکته در مورد دیه جراحات این است که طول زخم و تعداد بخیه در محاسبه دیه از اهمیت چندانی برخوردار نیست و ملاک و نحوه محاسبه دیه بر اساس عمق جراحت است. در جراحاتی که هم عمق زیادی دارند و هم طول زیادی تعدد جراحت ملاک محاسبه است.

مثلا بریدیگی عمیقی که سطح وسیعی از عضو را دربر گرفته می‌تواند چند دامیه (در ادامه در مورد نام انواع جراحات توضیح خواهیم داد) داشته باشد.

هر چه جراحت عمیق‌تر و به استخوان نزدیک‌تر باشد درصد دیه بیشتری به آن تعلق می‌گیرد.

انواع جراحت و تفاوت دیه در آنها

حارصه:
به خراشیدگی پوست بدون اینکه خون جاری شود حارصه گفته می‌شود و یک صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

دامیه:
به جراحت سطحی که باعث بریدگی گوشت شود و همراه با خونریزی باشد (خون کم یا زیاد) و دو صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

متلاحمه:
به جراحت و بریدگی عمیق گوشت متلاحمه گفته می‌شود این جراحت عمیق است اما به پوست نازک روی استخوان نمی‌رسد و سه صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

سمحاق:
به جراحت عمیقی که به پوست نازک روی استخوان برسد سمحاق گفته می‌شود و چهار صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

موضحه:
به آن نوع از جراحت که پوست نازک روی استخوان را کنار بزند و استخوان نمایان شود موضحه گفته می‌شود و پنج صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

مأمومه:
به آن نوع از آسیب به سر که عمق جراحت آن به کیسه مغز برسد مأمومه گفته می‌شود و یک سوم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

دامغه:
به صدمه یا جراحتی که همراه با شکستگی استخوان سر کیسه مغز را پاره کند، دامغه گفته می‌شود و علاوه بر دیه شکستگی سر، موجب ارش پاره شدن کیسه مغز نیز می باشد.

جائفه:
به آن نوع از جراحت که با وارد کردن هر نوع وسیله و از هر جهت به درون بدن انسان اعم از شکم، سینه، پشت و پهلو ایجاد می‌شود جائفه گفته می‌شود و یک سوم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.

اگر وسیله مذکور از یک طرف بدن وارد شده و از طرف دیگر خارج شود، دو جراحت جائفه محسوب می‌شود.

در صورتی که در جائفه به اعضای درونی بدن آسیب برسد و یا از بین برود، علاوه بر دیه جائفه، دیه یا ارش آن نیز محاسبه می‌گردد.

نافذه:
جراحتی است که با فرو رفتن وسیله‌ای مانند نیزه یا گلوله در دست و یا پا ایجاد می‌شود دیه آن برای مرد یک دهم دیه کامل است و در مورد زن ارش ثابت به آن تعلق می‌گیرد.

حکم مربوط به نافذه برای اعضایی است که دیه آن عضو بیشتر از یک دهم دیه کامل باشد.

در عضوی که دیه آن مساوی یا کمتر از یک دهم دیه کامل باشد، ارش ثابت است؛ مثلا اگر گلوله در بند انگشت فرو رود به دلیل اینکه دیه یک بند انگشت از یک دهم دیه کامل کمتر است، ارش تعیین می‌گردد.

نحوه محاسبه دیه جراحت در قانون مجازات اسلامی

هرگاه یکی از جراحت‌های حارصه، دامیه، متلاحمه، سمحاق و موضحه (موارد نامبرده در بندهای «الف»تا «ث» ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی) در جایی از بدن غیر از سر و صورت واقع شود، در صورتی که آن عضو دارای دیه معین باشد، دیه به حساب نسبت‌های فوق از دیه آن عضو تعیین می شود و اگر آن عضو دارای دیه معین نباشد، ارش ثابت است.

مثلا اگر متلاحمه برای یک بند از انگشتان دیت معین شود، به نسبت دیه یک بند انگشت محاسبه خواهد شد.

یعنی:

دیه یک انگشت = یک دهم دیه کامل

دیه یک بند انگشت = یک سوم دیه انگشت

متلاحمه برای یک بند انگشت = دو درصد از دیه یک بند انگشت
نحوه محاسبه دیه صدماتی که موجب تغییر رنگ پوست و تورم می‌شود
دیه تغییر رنگ پوست صورت آن به شرح زیر است:
سیاه شدن پوست صورت، شش هزارم دیه کامل (۰٫۰۰۶)
کبود شدن پوست صورت، سه هزارم دیه کامل (۰٫۰۰۳)
سرخ شدن پوست صورت، یک و نیم هزارم دیه کامل (۰٫۰۰۱۵)
دیه تغییر رنگ پوست سایر اعضای بدن، آن به شرح زیر است:
سیاه شدن پوست سایر اعضای بدن، سه هزارم دیه کامل (۰٫۰۰۳)
کبود شدن پوست سایر اعضای بدن، یک و نیم هزارم دیه کامل (۰٫۰۰۱۵)
سرخ شدن پوست سایر اعضای بدن، هفتاد و پنج میلیونیوم دیه کامل (۰٫۰۰۰۷۵)

در نحوه محاسبه دیه با اعداد اعشاری کافی‌ست آنها را در مبلغ دیه کامل ضرب نمایید.

مثلا وقتی دیه کبودی یک و نیم هزارم دیه کامل تعیین شده آن را در مبلغ دیه امسال یعنی ۲۳۱ میلیون ضرب می‌نماییم.

۲۳۱٫۰۰۰٫۰۰۰ × ۰٫۰۰۱۵ = ۳۴۶٫۵۰۰

نکات مرتبط با نحوه محاسبه دیه تغییر رنگ و تورم پوست

در حکم مربوط به تغییر رنگ فرقی نمی‌کند که آن عضو دارای دیه مقدر باشد یا نباشد.
همچنین فرقی بین تغییر رنگ تمام یا قسمتی از عضو نیست و دیه یکسانی دارد.
همچنین فرقی نمیکند که تغییر رنگ بر روی پوست باقی بماند یا از بین برود.
تغییر رنگ پوست سر، دیه مقدر ندارد و برای آن ارش ثابت است.
آسیبی که باعث تورم بدن، سر یا صورت شود، ارش دارد.
در صورتی که علاوه بر تورم موجب تغییر رنگ پوست هم شود، بر اساس مورد دیه و ارش تغییر رنگ به آن اضافه می‌شود.