شهر سوخته کجاست؟

شهر سوخته

شهر سوخته کجاست؟

از آغاز پیدایش انسان تا کنون تمدن های زیادی به وجود آمده اند تمدن هایی که مدتی زندگی کردند، تاریخ خاص خود را آفریدند و پس از مدتی هم از صفحه روزگار محو شدند و فقط آثار تاریخی خود را برای بازماندگان به جای گذاشتند. ایران، تمدنی بسیار کهن دارد و تمدن های مختلفی در سرزمین ما شکل گرفته اند، شهر سوخته یکی از میراث های گذشتگان است که در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. سیستان و بلوچستان قدمت زیادی دارد و از شهرهای قدیمی ایران است. تاریخ طولانی این شهر باعث شده که آثار تاریخی زیادی داشته باشد، یکی از این آثار شهر سوخته در این شهر است.

شهر سوخته در کناره جاده زابل به زهدان در کیلومتر ۵۶ زابل قرار دارد. این شهر با قدمتی بیش از ۵۰۰۰ سال در ساحل رود هیرمند و دریاچه هامون ساخته شده است. مساحت کلی شهر ۲۸۰ هکتار است و به ناحیه مسکونی، ناحیه مرکزی، بخش صنعتی، قبرستان و بناهای یادبود تقسیم بندی شده است. بخش مسکونی این شهر ۸۰ هکتار است که مردم در آن زمان در این قسمت خانه های خود را ساخته و زندگی می کردند

درست است که امروز این ناحیه به صورت بیابانی بی آب و علف است و فقط درخت گز در آن می روید اما در گذشته از نواحی سرسبز ایران بوده و در آن درختانی مثل افرا، سپیدار، بید مجنون و … وجود داشته است. در گذشته بیشتر تمدن ها در کنار رودخانه ها و دریاچه ها شکل می گرفت و علت اصلی شکل گیری این تمدن در این محل هم دریاچه هامون بوده که در زمان های قدیم بر خلاف امروز کاملا پر آب بوده است. در این شهر، صنعت های مختلفی مثل نساجی، سنگ تراشی، جواهرسازی و .. فعال بوده که این شهر را از پیشرفته ترین شهرهای دنیا کرده بود. از میان خرابه های شهر سوخته ۱۲ نوع بافت پارچه ای به دست آمده که صنعت نساجی موفق این شهر را نشان می دهد. در این شهر برای آبرسانی و فاضلاب، سیستمی سفالی کاملا مدیریت شده وجود داشت.

از دیگر مواردی که پیشرفته بودن این شهر را بر ما آشکار می کند کشف چشم مصنوعی و بازی مشابه تخته نرد از میان ویرانه های موجود است. با بررسی شواهد مختلف در ایران مشخص شده که در زمان ماقبل میلاد مسیح به غیر از شهر سوخته تمدن های دیگری هم در ایران زندگی می کردند. این شهر در سال ۱۳۸۵ به ثبت ملی رسید و در سال ۱۳۹۳ در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
اولین بار، کلن بیت که از ماموران نظامی بریتانی بود پس از بازدید از این شهر نام آن را شهر سوخته گذاشت و به این اشاره کرد که آثار آتش سوزی را در آن دیده است. سپس باستان شناسان ایتالیایی به مدت ۱۱ سال در فاصله سال های ۱۳۴۶۶ تا ۱۳۵۷ بر روی این شهر تحقیقاتی را انجام دادند. گفته می شود که علت اصلی نابودی این شهر آتش سوزی نبوده بلکه دلیل اصلی دو عنصر آب و باد بوده که در طی سالیان این تمدن را از بین برده است.