آمپول روگام چیست؟
آمپول روگام چیست؟
شاید خیلی از شما نام آمپول روگام را شنیده باشید و اطرافیانتان هم این آمپول را تزریق کرده باشند. وقتی گروه خونی مادر منفی و گروه خونی جنین مثبت است، در بارداری اول مشکل چندانی به وجود نمی‌آید، زیرا ورود خون RH منفی به خون مادر RH مثبت در اواخر بارداری است و بدن مادر فرصتی برای واکنش ندارد، اما در بارداری بعدی در صورتی که مادر آمپول روگام تزریق نکرده باشد، بدن مادر از همان اوایل بارداری پادتن (آنتی‌بادی) تولید می‌کند که با ورود به خون جنین گلبولهای قرمز جنین را از بین می‌برد و جنین را با کم‌خونی شدید مواجه می‌کند. در چنین شرایطی اگر اقدام مناسبی انجام نشود، ممکن است جنین از دست برود. در این موارد باید با تزریق خون به جنین داخل رحم کم‌خونی را جبران کرد .در همه مادرانی که دارای گروه خونی RH منفی هستند باید در سه ماهه سوم بارداری آمپول روگام و اگر نوزاد RH مثبت باشد در عرض ۷۲ ساعت بعد از زایمان نیز باید تزریق این آمپول تکرار شود و مادران در حاملگی بعدی هم تحت نظر باشند.
باید یک تزریق در هفته بیست و هشتم حاملگی انجام شود و اگر بعد از زایمان مطمئن شدید که RH کودک مثبت است، باید دوباره یک تزریق دیگر انجام شود. اگرRH منفی باشد، تزریق مجدد روگام بعد از زایمان لازم نیست. اگر طی حاملگی، اعمالی نظیر کشیدن مایع آمنیوتیک (مایع اطراف جنین در داخل رحم) انجام شود یا جراحتی در ناحیه شکم به وجود آید که باعث مخلوط شدن خون مادر و فرزند شود، باز هم تزریق این دارو ضروری است. حتی اگر جنین در اوایل حاملگی سقط شود، باز هم لازم است که این دارو تزریق شود.
نحوه تجویز روگام
دستورالعمل کشوری برای تزریق آمپول روگام یک بار در هفته ۲۸ حاملگی و بار دوم در ۷۲ ساعت اول بعد از زایمان می باشد. قبل از تزریق آمپول روگام حتما باید تست کومبس غیر مستقیم انجام شده باشد. تست کومبس غیر مستقیم منفی نشان می دهد مادر آنتی بادی بر علیه گلبولهای قرمز نوزاد تولید نکرده است و در این صورت می توان تزریق را انجام داد اگر مادر باردار با گروه خونی منفی در طی ۷۲ ساعت بعد از زایمان به هر علتی روگام را تزریق نکرد باشد بهتر است حتی تا ۲۸ روز پس از زایمان تجویز شود.
نحوه تزریق آمپول روگام
نحوه تزریق آمپول روگام به صورت عضلانی می باشد. دوز روگام ۳۰۰ میکروگرمی است. اصولا مادر باردار ۱۲ هفته بعد از هفته ۲۸ که آمپول روگام را تزریق کرد زایمان می کند (حدود هفته ۴۰ ) اما اگر تا این زمان مادر باردار زایمان نکرد، یک دوز دیگر از آمپول روگام را باید تزریق کند.
تزریق روگام در بارداری دوم
در بارداری دوم اگر باز هم RH خون جنین مثبت باشد، آنتی بادی‌ها شروع به حمله می‌کند و باعث کشته شدن گلبو ل‌های قرمز خون کودک می‌شود، به این ترتیب تعداد گلبول‌ها کم شده و باعث یرقان، کم خونی، عقب ماندگی ذهنی، نارسایی قلبی و خیلی مشکلات دیگر و حتی در موارد شدید مرگ در داخل رحم یا بعد از زایمان می‌شود. این شرایط باعث بیماری همولیتیکی در نوزادان می‌شود که تمام حاملگی‌های دوم به بعد مادر را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ البته درمان به موقع جلوی تمام این عوارض را می‌گیرد. در واقع تزریق داروی روگام مانع تولید آنتی‌بادی علیه گلبول هایRH مثبت از سوی سیستم ایمنی می‌شود و به این شکل نوزادان به بیماری همولیتیکی مبتلا نمی‌شوند. اگر آنتی بادی تولید شده باشد، درمان با روگام قادر به حذف این آنتی‌بادی‌ها نیست، ولی تزریق روگام طی حاملگی می‌تواند مانع تولید آنتی بادی‌ها شود.
آمپول روگام مصارف ديگری هم دارد؟
در مواردی كه پلاكت يا خون RH مثبت به بدن زنی كه در سن مناسب حاملگي است، وارد شود باز هم لازم است آمپول روگام تزريق شود. اشتباه نكنيد، RH منفي يك بيماري نيست، ترسي نداشته باشيد. تشخيص و تزريق به موقع آمپول روگام، تمام نگراني ها را برطرف مي كند.
عوارض احتمالی آمپول روگام ناراحتی در محل تزریق، تب، درد عضلانی و خواب‌آلودگی از عوارض جانبی این دارو می‌باشد. آمپول روگام را در مواردی که احتمال انتقال خون جنین به مادر وجود دارد مانند: حاملگی‌های مولار، خونریزی سه ماهه دوم یا سوم، مرگ جنین در داخل رحم در سه ماه دوم و سوم، ترومای (ضربه) شکمی، کنده شدن جفت (دکولمان)، جفت سرراهی، خارج کردن جفت با دست، سقط هم باید تزریق شود.
آیا در صورت سقط باید آمپول روگام تزریق شود؟
چنانچه سقط جنین در کمتر از ۱۳ هفتگی حاملگی صورت گیرد یک دوز کوچک روگام که حاوی ۵۰ میکرو گرم است کافی بوده و چنانچه سقط در بیش از ۱۳ هفتگی حاملگی صورت گیرد باید یک دوز کامل که همان آمپول ۳۰۰ میکروگرم می باشد تزریق شود. (اگر خونریزی شدید در این مواقع وجود داشته باشد یک دوز ۳۰۰ میکروگرمی کافی نیست و از دوز بیشتر باید استفاده شود) به صورت یک قانون کلی می توانیم بگوییم: هرگاه در مورد تجویز با عدم تجویز آمپول روگام شک داشته باشیم باید آن را تجویز کنیم آمپول روگام حتی اگر مورد نیاز نباشد در صورت تزریق مشکلی ایجاد نمی کند اما در صورت ضرورت اگر تجویز نشود ممکن است عوافب شدیدی به دنبال داشته باشد.
